Bovenhaven Kwartier: een emotionele bijeenkomst
Gepubliceerd 6 april 2023 11:42 uur. Tekst en foto's: Piet Bergstra.
Maandagavond was er een toelichting nieuw gebiedsplan Bovenhaven Kwartier. Namens Hart voor Kampen was Piet Bergstra aanwezig. Mateboer ontwikkeling en Junco presenteerden hun plannen voor herontwikkeling van het gehele Bovenhaven Kwartier. De bijeenkomst vond plaats in De Leuke Hanzestad. Nog voordat de presentatie begonnen was, was de toon al gezet.
De bijeenkomst was bedoeld om de directe bewoners tijd en ruimte te bieden in een kleinere groepen, zodat specifieke vragen konden worden beantwoord. Maar de bewoners waren onaangenaam verrast. Hen was toegezegd dat de ontwikkelaars nog een keer met de kerngroep om de tafel zouden voordat het plan gepresenteerd zou worden. Dat bleek niet het geval te zijn. En daarmee was meteen de toon gezet.
Ruim twee jaar geleden ging Piet Bergstra de buurt in met flyers. Huis aan huis: Boven Havenstraat, Graafschap, IJsseldijk, Molenstraat, Molendwarsstraat, De la Sablonièrekade, IJsselzicht en Lyceumstraat. Hij wilde van de omwonenden weten wat volgens hen wel en wat absoluut niet kunnen op het braakliggend terrein zou kunnen. De bewoners gaven aan dat ze aan de straatzijde van de Boven Havenstraat het liefst woningen zien komen die aansluiten bij die van de overzijde: dus twee verdiepingen, zadeldak, pannen gedekt. Maar die ook recht doet aan de bouwstijl uit het Hanzeverleden.
Zij zien het liefst dat het tankstation wordt verplaatst en dat er aansluiting wordt gezocht bij Villa Mary, het HBS-gebouw en Burghout: gebouwen uit de negentiende eeuw. Verder is voor hen belangrijk dat het doorzicht Bovenhaven - Bovenkerk behouden blijft. Wat de omwonenden absoluut niet willen, is hoogbouw, een centrale parkeervoorziening of gebiedsvreemde ingrepen. Ook voor eventuele detailhandelsactiviteiten is geen steun. Het doorzicht Bovenhaven - Bovenkerk is in de huidige gepresenteerde plannen terug te vinden. Maar daar is het dan ook wel zo'n beetje mee gezegd.
Burgerparticipatie
Een omwonende verwoordde het als volgt: “In het inmiddels jaren durende spel tussen gemeente en projectontwikkelaars geven Mateboer en Junco, is weer geen blijk van beloofde burgerparticipatie. De communicatie lijkt dan wel te werken maar vragen van omwonenden worden niet of niet volledig of met een slag om de arm beantwoord. Een sprekend voorbeeld hiervan is het in eerste instantie verzwijgen van het appartementsgebouw van zeshoog en de verhoging van het terrein. Eerlijkheid en openheid zijn ver te zoeken. De geluidsopnames van Mateboer worden voor de ‘veiligheid’ niet gedeeld en/of uitgewerkt door Mateboer ondanks herhaalde verzoeken”.
In november 2018 liet Gert Mateboer in de Stentor optekenen: "De plek van de oude glasfabriek en het braakliggende terrein ernaast zou zich prima lenen voor grondgebonden stadswoningen. Een beetje vergelijkbaar met wat er op het terrein van Weezenlanden in Zwolle is gedaan”.
Volgens Gert Mateboer zijn het moeilijke locaties omdat er veel partijen zijn die er allemaal iets van vinden. "De gemeente moet eigenlijk eerst duidelijke keuzes maken”, aldus Mateboer. De gemeente is echter niet voornemens om kaders te gaan stellen voor dit gebied: "Het is een initiatief van Mateboer", aldus de wethouder. En zo is de cirkel weer rond.
De 'poort' van Kampen zuid
In de door Mateboer en Junco getoonde presentatie over het aangepaste gebiedsplan is van grondgebonden stadswoningen à la De Weezenlanden in Zwolle niets meer over. Het is nu de bedoeling dat er 96 woningen/appartementen komen. Een van het appartementencomplex wordt vijf verdiepingen hoog, het andere zelfs zes. Dat bleek niet echt uit de gepresenteerde schetsen maar pas bij doorvragen. "Het complex van zeshoog is dan bijna zo hoog als de HBS aan de overkant. Zo ontstaat een soort poort als je Kampen binnen komt rijden", aldus de ontwerper. Je moet best wel wat fantasie hebben om daar een beeld van te krijgen.
Megalomane plannen
Omwonenden reageren emotioneel en geschokt. “De gemeente is de regie kwijt. Bepalend wordt nu de beslissing van de gemeenteraad. Ik heb grote waardering voor betrokkenheid van de aanwezige politieke partijen die zich wel inspannen voor een leefbaar visitekaartje van Kampen, zoals Hart voor Kampen. De ChristenUnie, SGP en CDA gaan niet in op onze gespreksverzoeken en communicatie. Wij vinden dat zeer teleurstellend. Als klap op de vuurpijl blijken de wethouder en de projectleider van de gemeente in de nabespreking een selectief geheugen te hebben over afspraken gemaakt op 12 december 2022 met Mateboer en omwonenden”, aldus een lid van de kerngroep .
Getekende overeenkomst
Het vreemde in deze zaak is dat er in november 2007 een contract gesloten is tussen de gemeente Kampen enerzijds en Mateboer en deltaWonen anderzijds. Namens de gemeente werd het op 21 maart 2006 ondertekend door burgmeester Oosterhof. In plaats van het bouwen van 24 huurappartementen aan de
Bovenhavenstraat werd het Mateboer toegestaan om 27 seniorenwoningen te gaan bouwen op het Berkpark. Dat was sneller te realiseren. Daar waren echter wel voorwaarden aan verbonden. Een van de voorwaarden was dat Mateboer een nieuw plan moest indienen voor de ontwikkeling van duurdere koopwoningen aan de Bovenhavenstraat. Een andere voorwaarde was dat daarover nieuwe afspraken gemaakt moesten worden met de gemeente. Piet Bergstra: "Die duurdere koopwoningen zijn in dit plan niet terug te vinden. En nieuwe afspraken zijn niet gemaakt. Je vraagt je af wat het tekenen van een overeenkomst met de gemeente Kampen nog waard is. Zo kom je er wel erg gemakkelijk mee weg. Scheppen we daarmee een precedent? Geldt het niet nakomen van voorwaarden dan ook voor jou en mij?"
De 'stadvilla'
En dan is er nog de ‘stadsvilla’. Die is in het huidige plan ook niet ingetekend. Het was aanvankelijk de bedoeling dat het karakteristieke pand zou worden herbouwd, in dezelfde stijl waarbij gekeken wordt of men zoveel mogelijke oude bouwmaterialen kan hergebruiken. Het nieuw te bouwen pand zou even groot worden inclusief de serre met glas-in-lood. Ook de typische hanenkammen boven de ramen zouden een plaatsje krijgen. Het pand is in de huidige plannen helaas niet meer terug te vinden. Piet Bergstra: "Daar heb ik wel beeld bij. Gert Mateboer gaf in 2018 aan een voorstander te zijn van grondgebonden stadswoningen. Daar had deze villa prima ingepast. Maar in dit gepresenteerde plan absoluut niet. Een zoveelste gemiste kans."
Eisen worden niet nagekomen
„Als college hebben we de eis gesteld dat de villa in dezelfde stijl wordt herbouwd. Mogelijk met gebruik van originele elementen. Het gebouw is zó slecht dat restaureren niet meer mogelijk is.” aldus ex-wethouder Gerrit Jan Veldhoen tijdens een commissievergadering in december 2016. Die eis hebben de ontwikkelaars schijnbaar naast zich neergelegd.
Gemeente Kampen: "Op dit moment hebben we nog geen concreet beeld over het te doorlopen planproces. Er zijn de afgelopen jaren met Mateboer geen nieuwe afspraken gemaakt over de ontwikkeling van de Bovenhavenstraat. Er wordt nu ingezet op het opstellen van een gebiedsplan met een nader vast te stellen woningbouwprogramma.” Vier jaar geleden liet de gemeente optekenen in De Stentor: "De sloop/nieuwbouw van de villa (…) zal een belangrijk stempel drukken op het totale plan”.
Piet Bergstra: "Eisen worden niet nagekomen. Getekende overeenkomsten en voorwaarden zijn schijnbaar niet van belang. Al jaren lijkt de gemeente achterover te leunen en af te wachten waarmee de ontwikkelaars komen. En hoewel de gemeente Kampen aangeeft geen kaders te willen stellen heeft ze dat juist wel gedaan! Al in 2007. Namelijk, een nieuw plan met duurdere koopwoningen. Daar kun je moeilijk omheen. Het staat op papier, met handtekeningen van burgemeester en Mateboer."
"Werk voor onze advocaat”, aldus een van de omwonenden over deze plannen. Conclusie: er moet nog heel wat water door de IJssel voordat de eerst paal de grond in kan.